Words from Master

..

Years ago, when it was Mother’s Day, the family would focus mainly on grandma, who was my mom and the grandma of my kids. After she passed away, I then became mother of the house. So, on Mother’s Day I can plan for what to do or where to go without objections from anyone.

For a woman to know or feel how it’s like to be a mom is when being a mother herself because from being a child who always has the receiver’s point of view, it is hard to understand deeply of mother’s love.

For me, I don’t know when the love for mom started.  I only know I love my mom because I absorbed the love that she always gave to me. I clearly knew I love her since I was young when I kept watching her working busily at the space under our Thai style house. I sat on the stair, resting chin on my hands watching her closely through the stair’s poles with the thought of wanting her to finish her work quickly so she could be with me… this kind of feeling was the love that I have.

..

In a mother’s point of view, love started from the first sight of her newborn. It is an unconditional love coming with readiness to sacrifice and to protect her child from anything harmful. It is the love coming with desire for her child to be happy and be successful though paying the price at her own suffering.

My mom was chubby. She grew up lonely and felt different because she was sent to live with an adoptive family since her family was poor. The life of an adopted child was the life of hardship. When making mistakes in child’s way, she would get brutal punishment similar to those in the novel. In my childhood, before bedtime I usually got to listen to mom’s past stories with sorrow, thinking how could she go through such misery? But I never spoke out to soothe her, only kept those thoughts to myself.

..

Everyday I constantly saw my hard-working mother standing nearby boiling oil to make Thai dessert for 4-5 hours a day. This did not include the time for preparing, going to the market, selling her dessert at wholesale market, for which she had to wake up at 4 a.m. Those familiar images made me think “When I grow up, I will take care of my mom and will not let her work hard like this anymore”.

My mom had undergone surgery for breast cancer. But she took only four days for recovery and hurried back to work, fearing not to have enough money. I had a vague memory of how she taught me morals in words. But I was hit by her when I spent an allowance on gambling. She told me that she would like me to be a moral person, not involve in all bad things as drugs and gambling. She not only often went to temples but also talked about Nirvana. As a kid, I just listened but could not remember what Nirvana was. It was kind of freeing from suffering. My mom told me that I was her beloved one and she could not live without me. Whenever I came back from school, I had to Wai (respect gesture in Thai tradition) her and stayed around her. Sometimes I helped her work, looked for some snack to eat, then watched cartoon and let her went on working till the day ended.

..

In the evening, it was my mom’s relaxing time. She watched TV in her own style; she did not spend all times in front of the screen. Having the TV turned on was just a symbol of her relaxation.

My mom’s face constantly looked miserable. Even though I knew she had a difficult life, I used to steal her money to buy the same things that my friends had.

When I was teenager, I wanted to have a beautiful watch. It was a 3,000 baht- Seiko watch which my mom could not afford. She therefore bought me a copy one – 100 baht instead. It looked as beautiful as a genuine one but it stopped working just after one day of using. The watch was broken and its parts were scattered. I felt so embarrassed when my friends asked why I did not wear the watch to school. My mom just wanted her kid to have a beautiful stuff like others without knowing that her effort brought about accomplishment for only one day.

When I wanted a guitar, my mom went into a music store to buy a white guitar costed 300 baht for me. Since it was too big to be put in a plastic bag, my mom, who wore a shabbily sarong, then carried it, drawing attention from people on the street. That made me feel very embarrassed but not for her. She could do everything to make her kid happy.

..

Once my mom would take me to attend a wedding ceremony and wanted me to dress beautifully but I refused to follow her need as I wanted to wear the way I liked which was not suitable for the event at all. Although she asked me to wear the appropriate clothes again, I still insisted until we quarrelled with each other. Finally, she took me to attend the ceremony inevitably and unwillingly.

I have a lot of memories with my mom in both grievance and happiness. But it seems to be more of sad memories. Eventually I could do everything I expected – that is to look after her and provided her with comfortable living. However, at that time I did not really spend my time with her as I thought that it was enough for me to return her kindness with only material rewards. Until I started practicing vipassana meditation, then I started to see myself and my action more clearly.

Since then the old daughter had died and turned to be a new one who is very gentle, understanding as well as caring for my mom very well and also taking her to meditation course.

..

The day I knew that I love my mom the most was the day I saw her being hospitalized with a big needle through her neck and with a respirator. I looked at her severe sickness and then went out to see the sky which was very gloomy. I tried to ask for help from anyone but it was useless. Although there was no rain, my eyes were filled with tears as I had no way to help her.

Throughout my life from childhood, teenager, working age until having my own family, what was the percentage of time that I had mom in my life? For her, she was always 100% ready to do everything to make her child happy.

..

My love for my mom seemed to be kept somewhere else so I hadn’t felt this love exist. I had never done anything for her wholeheartedly. By the time I realized it, the only thing I could do was to prolong her life and help her less suffer from the severe sickness.

If I were in the time tunnel, I would mend all the bad things that I did to my mom, not making her shed the tears, doing everything to make her happy, protecting her from the people who dispraised her, shielding her from all harm. And I would take her to where she wanted to go, read to her some stories, ask her about her ambitious dreams. Then I would tell her of my life experience so she would feel like she was part of her child’s life. I would listen to her mumbling, ask her about happy moments in her life to remind her of happiness from the past, so that she could smile and laugh. I would allow her to let off the bitterness so that she knew there was surely someone to listen and lean on.

I would be her child that understood the old woman who had labored through her life because she wanted to live for her children.

..

The time tunnel is residing somewhere in our hearts. Even though we can’t really go back in time, let us rewind our memories and ponder whether we are really good enough to be their children.

..

During one meditation report, I asked an old age practitioner how did meditation practice change her life by any means? She answered with a simple tone but reflecting,

“Better, making me paying obeisance to my mother with my wholeheartedly respect… previously, I just prostrated myself before her. But now she could not remember anything, even her children, not knowing who is now paying obeisance to her.”

Sitting beside her was another practitioner who was shedding tears because it was very emotional for her. I told them even though she can’t remember but believe me, “Deep down, her soul can feel the stream. Being related as mother and child, she will know that her child is here”.

..

Kilesa always strikes off the goodness in human. It hides love, admiration, dedication and sacrifice that we should have to the mother underneath the bottom of our heart. On the last day that death comes to separate us, those feelings are released, reflecting our sorrow for the mistake that we did to the one who is our greatest benefactor. …

Don’t wait until it’s too late. Parents are the supreme nobles of the house. If you are doing good to them, it means that you are doing the wholesome acts every day. Take good care of your mother better than your life, pay obeisance to her from the bottom of your heart because this is what mother deserves.

…

Master

11 August 2019

[Quote on the picture]

The Time Tunnel and the Love for Mother

Through the whole life time,

in each and every period of life,

what is the percentage of time that we have mother in our life?

Master Acharavadee Wongsakon

…………………………..

“อุโมงค์เวลา กับความรักที่มีต่อแม่”

ถ้อยคำจากท่านอาจารย์

ก่อนนี้เมื่อถึงวันแม่ ศูนย์รวมใจของครอบครัวจะพุ่งไปที่คุณยาย ซึ่งคือคุณแม่ของอาจารย์และเป็นคุณยายของเด็กๆ    ต่อเมื่อคุณยาย เสียชีวิตไปแล้ว  อาจารย์ก็กลายเป็นคุณแม่ของบ้านแทน  ทำให้วันแม่ เป็นวันที่สามารถกำหนดได้โดยไม่มีใครขัดข้องว่า อยากไปไหนหรืออยากทำอะไร

..

การจะรู้ว่าแม่เป็นฉไนหรือมีความรู้สึกเช่นใด  ก็ต่อเมื่อได้เป็นแม่คนแล้ว เพราะในฐานะลูกผู้อยู่ในมุมของผู้ได้รับตลอด  ยากที่จะรู้อย่างลึกซึ้งว่า ความรักของแม่เป็นอย่างไร

อาจารย์ไม่รู้ว่าความรักแม่เกิดขึ้นเมื่อไหร่   รู้แต่ว่ารักแม่  เพราะได้ซึมซับความรักที่แม่มอบให้มาตลอด   มารู้ชัดๆว่ารักแม่ตอนที่เริ่มจำความได้   โดยวันนั้นได้เฝ้ามองดูแม่ที่กำลังง่วนอยู่กับการทำงานที่ใต้ถุนบ้านที่ยกสูง   อาจารย์นั่งเอาคางเกยมือตาเฝ้ามองไปที่แม่ผ่านช่องบันไดไม่วางวาย   ด้วยความคิดอยากให้แม่ทำงานเสร็จสักที  จะได้มาอยู่กับลูก…. ความรู้สึกแบบนี้เองคือความรักที่ลูกมี

..

ในมุมของความเป็นแม่   ความรักเกิดขึ้นเมื่อได้เห็นหน้าลูกครั้งแรก    เป็นกระแสความรักที่ปราศจากเงื่อนไข เป็นความรักที่มาพร้อมกับความเสียสละ  และปกป้องคุ้มภัยให้ลูกทุกอย่าง เป็นความรักที่มาพร้อมกับความปรารถนา    ที่จะทำให้ลูกมีความสุขและอยากให้เขาประสบแต่ความสุขความสำเร็จที่เขาหวัง    แม้จะต้องแลกมาด้วยความทุกข์และเจ็บปวดของตนเอง 

แม่ของอาจารย์มีรูปร่างท้วมจนเรียกว่าอ้วนก็ได้    ท่านเติบโตมาท่ามกลางความเดียวดายและแปลกแยก   เพราะถูกส่งมาเลี้ยงกับครอบครัวบุญธรรม เนื่องจากครอบครัวของท่าน   ไม่มีเงินที่จะเลี้ยงดูได้    ชีวิตของลูกบุญธรรมเป็นชีวิตที่ถูกใช้งานหนักมาก เวลาทำผิดประสาเด็กก็ถูกลงโทษอย่างโหดร้าย   เหมือนนวนิยายไม่มีผิด    วัยเด็กช่วงค่ำก่อนนอน   อาจารย์มักได้ฟังเรื่องเล่าแต่หนหลังของแม่ด้วยความรู้สึกรันทดใจว่า   แม่ผ่านวันเวลาอันเลวร้ายนั้นมาได้อย่างไร    แต่ไม่เคยพูดปลอบใจแม่   เพียงแค่เก็บความรู้สึกนั้นไว้ในใจ 

…

ทุกเช้าค่ำที่เห็นแม่ทำงานหนัก   ด้วยการยืนทำขนมไทยอยู่ใกล้น้ำมันเดือด วันละราวๆ 4-5 ชั่วโมง ไม่นับรวมกับการเตรียมงาน และยังต้องไปตลาด  นำขนมไปขายยังตลาดขายส่งที่ต้องตื่นตั้งแต่ตี 4   ภาพชินตาเช่นนี้ทำให้คิดแต่ว่า “โตขึ้นมาจะเลี้ยงแม่เอง จะไม่ให้แม่ทำงานลำบากเช่นนี้อีกแล้ว”

แม่เคยผ่าตัดมะเร็งที่ทรวงอก   แล้วพักฟื้นเพียง 4 วันก็ลุกขึ้นมาทำงานเพราะเกรงว่าจะไม่มีเงิน    อาจารย์ไม่เคยจำได้ชัดนักว่าแม่ได้สอนคุณธรรมเป็นคำพูดอย่างไร   แต่เคยถูกแม่ตีเมื่อเอาเงินค่าขนมไปเล่นพนันเหรียญ 12 ราศี   แม่บอกว่าอยากให้ลูกเป็นคนดี   ไม่อยากให้ข้องเกี่ยวกับสิ่งไม่ดีทั้งหลาย  เช่นยาเสพติดและการพนัน  แม่พาไปวัดบ่อยๆ และพูดเรื่องนิพพาน   ซึ่งยามเด็กก็จำไม่ได้ว่าคืออะไร   ประมาณว่าจะได้พ้นทุกข์ ก็ได้แต่ฟังๆไปเท่านั้น  แม่บอกว่าลูกเป็นแก้วตาดวงใจของแม่   หากไม่มีลูกแม่คงไม่ทนมีชีวิตอยู่ กลับจากโรงเรียนคราใดก็ต้องไหว้ แม่ก่อน  แล้วก็ป่วนเปี้ยนอยู่ใกล้ๆ แม่ช่วยทำงานบ้าง หาขนมกินบ้าง สักพักก็ไปดูการ์ตูน   ปล่อยให้แม่ทำงานต่อไปจนกว่าจะสิ้นวัน

..

ค่ำแล้วแม่ได้พักผ่อนบ้าง   แม่ดูละครทีวีไปตามประสา คือดูบ้างไม่ดูบ้าง ประหนึ่งการเปิดทีวีคือสัญลักษณ์ของการพักผ่อน   แม่มีแต่สีหน้าที่แบกความทุกข์ไว้ตลอด  แม้ว่าจะเห็นแม่ลำบากอย่างไร อาจารย์ก็เคยขโมยเงินของแม่ไป   เพราะอยากมีของอื่นๆที่เพื่อนๆ อยากมี

ตอนเริ่มเป็นวัยรุ่นอาจารย์อยากมีนาฬิกาสวยๆ ใส่ไปโรงเรียน  นาฬิกาไซโก้ดีๆ เรือนละ 3,000 บาท แต่แม่ไม่มีเงินซื้อให้เลยไปซื้อของก๊อปปี้เรือนละ 100 บาทให้แทน เพราะอยากให้ลูกมีเหมือนคนอื่นๆ เขา นาฬิกา 100 บาทดูสวยเหมือนกันเป๊ะ แต่ใส่ได้วันเดียวก็พัง ชิ้นส่วนกระเด็นกระดอนหลุดออกมาหมด   รู้สึกอับอายเวลาเพื่อนถามว่า “วันนี้ทำไมไม่ใส่นาฬิกามาโรงเรียน?”  แม่แค่อยากให้ลูกได้มีของสวยใส่เหมือนคนอื่นโดยไม่รู้ว่าความพยายามของแม่ส่งผลได้แค่วันเดียว

ลูกอยากได้กีต้าร์ แม่ก็เข้าไปร้านขายเครื่องดนตรี   แล้วก็ซื้อกีต้าร์สีขาวราคาราวๆ 300 บาทมาให้   กีต้าร์ตัวใหญ่เอาใส่ถุงพลาสติกมาไม่ได้   แม่ผู้นุ่งผ้าซิ่นมอซอก็ถือกีต้าร์เดินฝ่าถนนมายังนั้น ใครเห็นก็มองกัน   แต่ลูกรู้สึกอายอยากแทรกแผ่นดินหนี   แต่แม่ไม่อาย หากว่าสิ่งที่ทำให้นั้น คือความสุขของลูก

…

ครั้งหนึ่งแม่จะพาไปงานแต่งงาน   อยากให้ลูกนุ่งกระโปรงสวยๆ แต่ลูกดื้ออยากแต่งตัวตามที่ตัวเองชอบและคิดว่าโก้เก๋   แต่ไม่ถูกกาลเทศะกับงานเลย    ไม่ว่าแม่จะขอร้องอย่างไร ลูกก็ไม่ยอมลดละต่อมานะของตัวเอง   จนทะเลาะกันยกใหญ่   สุดท้ายลูกชนะ แม่แพ้และพาลูกไปงานมงคลด้วยหัวใจตนที่ขมขื่น

ความทรงจำที่มีต่อแม่ไม่อาจเล่าได้หมด   ทั้งทุกข์และสุข ที่หนักไปในทางทุกข์มากกว่าสุข    แต่ในที่สุดอาจารย์ได้ทำทุกอย่างที่หวังว่า  คือเลี้ยงแม่เอง  ทำให้แม่ได้อยู่อย่างมีความสุขสบายกายด้วยเงิน  แต่แม่เลี้ยงดูอาจารย์ด้วยหัวใจ     อาจารย์ไม่เคยให้เวลาแก่แม่จริงๆเลย คิดว่าวัตถุต่างๆ ที่สรรหาให้นั้นคือการได้ตอบแทนแล้ว   จนเมื่อเริ่มปฏิบัติวิปัสสนา จึงเริ่มเห็นกระจกส่องชีวิตและส่องการกระทำของตนเอง

นับจากนั้นมา ลูกคนเดิมก็ตายจากไป กลายเป็นลูกคนใหม่ที่อ่อนโยนกับแม่มากขึ้น  เข้าใจแม่และดูแลแม่มากขึ้น  และยังได้พาแม่ออกปฏิบัติธรรมด้วย

..

วันที่อาจารย์รู้สึกตัวว่ารักแม่ที่สุด   คือวันที่ได้เห็นแม่นอนป่วย มีเข็มเจาะคอขนาดใหญ่   ไว้ใส่อาหารและใส่เครื่องช่วยหายใจเป็นช่วงๆ วันนั้นที่โรงพยาบาล   อาจารย์มองดูแม่ที่ป่วยหนักแล้วออกมามองดูท้องฟ้าที่ดูมืดหม่น   ใจเฝ้าร้องขอ…มีใครบ้างที่จะช่วยแม่ได้  แม้ฝนไม่ตกแต่สายตาก็พร่ามัว  ไปด้วยน้ำตาที่หลั่งออกมาจากใจที่อับจนซึ่งหนทาง

เวลาชีวิตที่ผ่านมาทั้งหมด วัยเด็ก วัยรุ่น วัยทำงาน จนเป็นผู้ใหญ่ มีครอบครัวของตัวเอง เวลาทั้งหมด ทั้งหมด  ทั้งหมดในแต่ละช่วงชีวิตนั้น   มีแม่อยู่ในชีวิตกี่เปอร์เซ็นต์    แต่แม่นั้นมีชีวิตที่พร้อม จะทำเพื่อความสุขของลูกร้อยเปอร์เซ็นต์

..

ความรักที่มีต่อแม่เหมือนถูกกดเก็บไว้ที่ไหนสักแห่ง   จนทำให้เกินครึ่งของเวลาชีวิต   ทำให้มีเหมือนไม่มี  รักแม่แต่ดูเหมือนไม่รัก อยากทำสิ่งใดให้แม่ก็ไม่เคยทำอย่างเต็มที่    กว่าจะได้ทำเพื่อแม่จริงๆ ก็กลายเป็นการทำเพื่อยื้อเวลาชีวิตของแม่ ให้พ้นจากเจ็บป่วยและทุกข์ทรมาน       

หากเข้าไปสู่อุโมงค์เวลาได้   อาจารย์จะกลับไปแก้ไขความไม่ดีทั้งหมดที่เคยทำกับแม่  จะไม่ทำให้แม่เสียน้ำตา   จะทำทุกอย่างให้   แม่มีความสุข   จะปกป้องแม่จากคนที่กล่าวร้าย    จะคุ้มกันให้แม่พ้นจากภัยอันตราย  จะพาแม่ไปในที่ที่แม่อยากไป   จะมีเวลาให้แม่มากขึ้น  จะอ่านหนังสือให้แม่ฟัง   จะถามถึงความใฝ่ฝันของแม่    จะเล่าเรื่องราวที่ประสบพบเจอในชีวิต   ให้แม่ได้รู้สึกเป็นส่วนหนึ่งในชีวิตของลูก    จะฟังเสียงแม่บ่น   จะขอให้แม่บอกเล่าเรื่องราวความสุขในชีวิต    ให้แม่ได้หวนรำลึกถึงวันชื่นคืนสุข  เพื่อได้มีรอยยิ้มและเสียงหัวเราะ     จะให้แม่ได้ระบายความขมขื่นใจ   เพื่อให้รู้ว่ามีคนรับฟังและพร้อมจะปลอบประโลม   

จะเป็นลูกที่เข้าใจหญิงชราผู้ตรากตรำกับชีวิตมานักหนา   เพราะต้องการมีชีวิตอยู่เพื่อลูก

..

อุโมงค์แห่งเวลา มีอยู่ที่ใดสักแห่งในหัวใจของเรานี้   แม้ย้อนเวลากลับไปจริงๆ ไม่ได้    ก็ขอให้เราย้อนความทรงจำกลับไปใคร่ครวญว่า   เราดีพอหรือยังในความเป็นลูก

..

ในการสอบอารมณ์ครั้งนึง อาจารย์ถามศิษย์สูงวัยผู้หนึ่งว่า ปฏิบัติธรรมแล้วเปลี่ยนไปอย่างไรบ้าง  เธอตอบด้วยน้ำเสียงเรียบๆ แต่สะท้อนใจว่า

“ดีขึ้น  ทำให้เวลากราบแม่แล้วกราบด้วยใจจริงๆ …เมื่อก่อนก็กราบไปยังงั้นๆ   แต่ตอนนี้แม่จำอะไรไม่ได้แล้ว จำลูกไม่ได้ไม่รู้ว่าคนที่กราบอยู่นั้นคือใคร”

ผู้ที่สอบอารมณ์ด้วยข้างๆ ได้ยินดังนี้ก็น้ำตาไหล เพราะไปกระทบความรู้สึกของตนเข้าอาจารย์ตอบว่า  แม้สมองจะจำไม่ได้ แต่เชื่อเถอะว่า จิตนั้นย่อมสัมผัสกระแสได้  เพราะขึ้นชื่อว่าแม่กับลูกสายสัมพันธ์ในกายย่อมทำให้รู้ว่าผู้ที่อยู่ข้างๆ นั้น คือลูก”

..

กิเลสมักปล้นความดีงามในความเป็นมนุษย์ของเราไปเสมอ    มันเอาความรัก ความเทิดทูน ความทุ่มเท ความเสียสละที่เราพึงมีต่อแม่ ไปหลบซ่อนอยู่ที่ก้นบึ้งของใจ    พอวันสุดท้ายที่ความตายมา

พรากจาก    มันก็ปล่อยความรู้สึกเหล่านั้นออกมา ให้เราได้สะท้อนสะเทือนใจ   ต่อการกระทำที่ผิดพลาดต่อผู้มีพระคุณอเนกอนันต์ของตนเอง…

อย่ารอให้สายเกินไป    พ่อแม่คือพระอรหันต์ประจำบ้าน หากทำดีกับท่านก็ขึ้นชื่อว่าได้ทำกุศลใหญ่ทุกเมื่อเชื่อวัน    ดูแลแม่ของตนให้ดี     ดูแลยิ่งชีวิต กราบให้หมดหัวใจ  เพราะนี่คือสิ่งที่แม่สมควรได้รับ

…

อาจารย์

11 สิงหาคม 2019

Translation: Napassakorn Oveerawong, Chotika Rujirachun, Pathitta Kawinchutipat, Samroeng Sam Thongrong